NHỮNG BÍ ẨN ĐẰNG SAU ĐỒNG HỒ MẶT XÀ CỪ

Không quá khó để nhận diện đâu là mặt đồng hồ được khảm trai trong vô vàn những mẫu đồng hồ và nó luôn chứa đựng sức hút với nhiều người khi mới nhìn vào lần đầu tiên bởi vẻ đẹp độc đáo, tinh tế, toát lên vẻ sang trọng cho chiếc đồng hồ. Vậy đồng hồ khảm trai là gì? Quy trình chế tác khảm trai trên đồng hồ như thế nào? 

◆◇   Thứ nhất, Đồng hồ xà cừ là gì? Đồng hồ xà cừ là loại đồng hồ được khảm/cẩn xà cừ vào vị trí nào đó, và vị trí đó thường là mặt số, nơi có diện tích đủ rộng để thấy được vẻ đẹp của lớp xà cừ. Bởi thế, đồng hồ xà cừ hay được hiểu là đồng hồ mặt xà cừ.

◆◇   Thứ hai, Xà cừ là gì? Đó là phần vỏ có màu óng ánh tách từ vỏ của các loài thân mềm sinh ra ngọc như trai, ốc xà cừ, bào ngư… Cũng vì thế, trong tiếng Anh, người ta gọi xà cừ là “mother of pearl”, nghĩa là “mẹ của ngọc”.

5 ĐIỀU ĐẶC BIỆT CỦA ĐỒNG HỒ MẶT XÀ CỪ

1 – KHÔNG BAO GIỜ TRÙNG LẶP

✦   Xà cừ là một loại khoáng chất có nguồn gốc từ thiên nhiên, chủ yếu được tạo thành bởi tinh thể aragonit và polymer sinh học (chitin, lustrin, silk-like proteins…), các thành phần của xà cừ sắp xếp và phân tán không quá đồng đều, có nhiều sự ngẫu nhiên.

✦   Chính điều này đã dẫn đến việc màu sắc và vân xà cừ không nơi nào giống nơi nào cho dù là khai thác trên cùng một con ốc/trai. Từ đó, mỗi chiếc đồng hồ xà cừ là độc nhất vô nhị, trừ chủ nhân thì người khác chẳng tài nào có được.

2 – MÀU SẮC THAY ĐỔI THEO GÓC NHÌN

✦   Xà cừ luôn luôn có rất nhiều màu sắc, cho dù là xà cừ trắng, xà cừ xanh, xà cừ đen, xà cừ hồng,… Mỗi màu sắc sẽ được nhìn thấy rõ nét ở các góc nhìn khác nhau do độ dày của thành phần cấu tạo aragonit và các bước sóng ánh sáng.

✦    Sự khác nhau của màu sắc ở các góc độ cũng là một nguyên nhân khiến xà cừ có bề ngoài óng ánh dưới mắt người. Dĩ nhiên, màu sắc được nhìn thấy ở nhiều góc độ nhất sẽ là màu chính của xà cừ, thường đến từ loài nhuyễn thể hoặc do con người tạo ra.

✦   Những màu sắc chủ đạo “tự nhiên” xà cừ phổ biến theo thứ tự đó là: trắng, đen, nâu, xám, đỏ, hồng, đồng, bạc, vàng, xanh lá cây, hoặc dải hỗn hợp. Các màu phụ thường là: xanh lá, hồng, vàng, xanh dương, bạc.

 

3 – ĐẾN TỪ THỦ CÔNG MỸ NGHỆ

✦   Bạn có biết rằng để tách được lớp xà cừ dùng để trang trí cho các loại vật dụng như đồng hồ, tranh gỗ, rương bảo vật, chuôi kiếm,… phải mất rất nhiều thời gian để chọn lọc, cắt gọt thủ công, mài dũa từ các mảnh vỏ trai ốc?

✦   Trong sản xuất xà cừ trên toàn thế giới, để có được mảnh xà cừ chất lượng cao, người ta phải thẩm định cẩn thận từng mảnh vỏ, phân loại theo nhiều yếu tố như màu sắc, hình dạng, giống loài, yêu cầu kích thước.

✦    Do hình dạng không phẳng của vỏ các loài thân mềm, lớp xà cừ không thể được tách trực tiếp bằng máy móc mà phải trải qua giai đoạn cắt bỏ và mài đi lớp vỏ thừa bằng tay (với sự hỗ trợ của máy mài, máy cưa).

✦   Các mảnh vỏ đã mài tương đối phẳng sẽ được cắt bằng máy CNC để tách lớp xà cừ, hầu hết các bước đều mất rất nhiều thời gian và hao tốn nhân lực. Đến cuối cùng, khi được khảm vào mặt số đồng hồ, tranh treo thường thì người thợ cũng phải thật cẩn thận và khéo léo, đơn giản bởi vì phần xà cừ đã tách ra rất mỏng manh.

4 – BIỂU TƯỢNG CỦA QUYỀN LỰC

✦    Hẳn bạn sẽ không xạ lạ gì với những đồ vật phong thủy, đồ gỗ được cẩn xà cừ, đặc biệt là đồ cổ, trang sức cổ, vật ngự dụng. Điều này bắt nguồn từ việc người xưa quan niệm rằng xà cừ có khả năng thu hút may mắn, mang đến sự thịnh vượng cho gia chủ.

✦    Tuy nhiên, chế tác xà cừ không dễ và cũng mất rất nhiều thời gian công sức, bởi thế, từ xưa đến nay, thường chỉ có những bậc vương giả hoặc giới quý tộc mới có khả năng sử dụng. Điều đó có thể thấy qua một số ví dụ:

– – –    Ở Việt Nam, dưới thời Lý, Trần, Lê, Mạc sản phẩm mỹ nghệ xà cừ chỉ dành riêng cho vua quan xử dụng, làm tặng phẩm ngoại giao hay xuất khẩu.
– – –    Ở Trung Quốc, khi các Hoàng đế nhà Minh cai trị, xà cừ được sử dụng cho tất cả mọi thứ từ đồ nội thất, trang sức và quần áo cho giới thượng lưu.
– – –    Ở Thổ Nhĩ Kỳ, xà cừ cùng với đồi mồi, đá quý được dùng để trang trí ngai vàng cho vua Ahmed III của Đế quốc Ottoman

Nghệ thuật khảm xà cừ trong một bức tranh phong thủy

 

5 – MANG LẠI SỰ BÌNH TĨNH VÀ THƯ GIÃN

✦    Trong nền văn hóa Đông Tây, xà cừ là hiện thân của báu vật từ sâu dưới lòng đại dương, chúng có nguồn năng lượng chữa lành dịu dàng của biển cả, giúp bạn giải tỏa mọi căng thẳng và lo lắng trong mối quan hệ.

✦   Chính bởi tác dụng này, xà cừ sẽ khiến bạn dễ dàng nắm bắt được nhu cầu của đối tác kinh doanh, với người thân và bạn bè, từ đó, việc ra quyết định của bạn sẽ rõ ràng và quyết đoán hơn, ít đi sự bối rối, do dự hay thiếu bình tĩnh.

Đến từ biển cả, xà cừ mang nguồn năng lượng mênh mang giúp bạn giải tỏa mọi căng thẳng và lo lắng trong mối quan hệ (anh minh họa là những mảnh vỏ trai với lớp xà cừ bên trong và những viên ngọc trai tự nhiên)